|
|
 |
|
 |
|
|
Fotografowanie Księżyca i planet
Jest kilka sposobów na fotografowanie Księżyca. Można robić zdjęcia całej jego
powierzchni przy ogniskowych mniejszych od 800mm lub fragmentów przy ogniskowych
rzędu metrów lub też fotografować poszczególne kratery. Robienie zdjęć przez wyciąg
okularowy nie jest trudne - z aparatem z lustrzanką ustawia się tylko ostrość,
odpowiednio kadruje i ustawia czas naświetlania. Czas naświetlania zależy od
światłosiły obiektywu teleskopu oraz od kliszy jaką się stosuje. Im większa
światłosiła tym mniej światła pada na kliszę, im wyższa liczba oznaczająca czułość
kliszy (ASA 100,200,400,800,1600,3200) tym bardziej czuła ona jest. Podczas wyzwalania migawki powstają drgania trzeba im
zapobiegać - szczególnie przy większych ogniskowych obiektywu. Pierwszym krokiem
w tym celu jest używanie żyłki spustowej.
Dobrym sposobem (i tanim - jak już się posiada kamerę) jest filmowanie przez okular.
Nawet przy pomocy prostej kamery VHS da się uzyskać o niebo lepsze efekty
(wyższą rozdzielczość obrazu) niż podczas fotografowania przez wyciąg okularowy
teleskopu. W taki sposób bez problemów można uzyskać dobry obraz planet, czy
kilku-kilometrowej średnicy kraterów na Księżycu.
Czasy naświetlania przy fotografowaniu - sprawdz tutaj.
31.10.2001
|
|
|
|
Fotografowanie gwiazd
Jeśli chcesz robić zdjęcia o długiej ekspozycji przy użyciu zwykłego obiektywu
(np. 58 mm) to musisz pamiętać, że gwiazdy pozornie poruszają się na nieboskłonie
i w sumie by gwiazdy nie były widoczne jako kreski lub łuki można naświetlać
kliszę tylko przez 30 s. Trochę to mało, ale są widoczne gwiazdy nawet do 6.5 mag.
O wiele więcej możliwości daje przymocowanie aparatu do teleskopu, a dokładniej
do jego statywu - oczywiście jak mówię o teleskopie to mam na myśli rurę na
statywie paralaktycznym - inne się do tego nie nadają. Najlepszym miejscem na
zamocowanie aparatu wydaje się przeciwwaga. Teleskop w takim przypadku to tylko
bardzo dokładny celownik. Przed wykonywaniem zdjęcia należy ustawić oś teleskopu
dokładnie na gwiazdę polarną - tj. teleskop trzeba ustawić tak, by w normalnej,
wyprostowanej pozycji było przez niego widać gwiazdę polarną - trzeba to zrobić
tym dokładniej im większa ogniskowa obiektywu aparatu i im dłuższa ma być
ekspozycja - w przeciwnym wypadku na zdjęciu będzie widoczny tzw. efekt rotacji
pola - gwiazdy na skraju będą zataczać łuki (Ustawienie osi teleskopu na G. Polarną
wystarcza w zupełności, gdy używany będzie obiektyw o małej ogniskowej do 100 mm -
jednak do większych ogniskowych trzeba oś teleskopu ustawić dokładniej - G.
Polarna leży ok. 3/4 stopnia od pn. biegunu nieboskłonu). Takie zdjęcia najlepiej
jest wykonywać poza miastem - przy super przejrzystym powietrzu oraz podczas
bezksiężycowych nocy. Zdjęcia czasem (szczególnie te robione w mieście) wychodzą
niezbyt dobrze (np. są przezielenione) wtedy nieoceniona staje się obróbka
komputerowa w celu usunięcia tej wady - większość moich zdjęć prezentowanych na
tej stronie była poddana podobnym zabiegom.
19.06.2001
|
|
|
|
Fotografowanie Słońca
Żeby móc fotografować plamy na Słońcu nie potrzeba filtra. Trzeba (zachowując
odpowiednie środki bezpieczeństwa - np. zasłaniając celowniki - by nie kusiły)
rzutować obraz Słońca na ekran - ścianę, czy deskę z przyczepioną kartką papieru.
Na ekranie będzie widać pociemnienie brzegowe tarczy oraz ciemne plamy z wyraĽnie
zarysowaną strukturą. Taki obraz można już fotografować.
Ja używam filtra mylarowego - dzięki któremu mogę obserwować Słońce bezpośrednio
przez okular - UWAGA! pod żadnym pozorem nie można zerkać przez teleskop
bezpośrednio na Słońce - przez lornetkę też nie, w ogóle bez osłony nie wolno
patrzeć na Słońce - bo grozi to szkodzeniem wzroku. Dlatego niebezpieczne staje się
ustawianie teleskopu na naszą gwiazdę - dobrze by było zaopatrzyć się w osłonę od
maski spawalniczej - w grę wchodzą 2 złote. Taką osłonę - byle mocną można też
zamontować na lunetce celowniczej - ale szczelnie i mocno - np. taśmą izolacyjną.
19.06.2001
|
|
|
|
Co to jest wielkość gwiazdowa?
Wielkość gwiazdowa zwana inaczej magnitudą to po prostu liczba wyrażająca jasność
danego obiektu na niebie. Jest to wartość logarytmiczna (nie będę podawał wzoru,
bo tutaj na nic się nie przyda - można go sobie znaleĽć w encyklopedii). Im
niższa magnituda tym większa jasność obiektu. Jeśli magnitudy dwóch obiektów
różnią się o 5 to jeden jest od drugiego jaśniejszy ok. 100 razy (ok. 2.51^5)
to oznacza, że różnica jednej magnitudy to ok. 2.51 raza jasności. System podziału
gwiazd ze względu na jasność obmyślili starożytni Grecy (podzielono gwiazdy na
6 grup widocznych gołym okiem). Oto kilka przykładów jasności obiektów:
- Słońce: (z Ziemi: -26.78mag, z Marsa: -25.86mag, z Plutona: -18.79mag, z
a Centauri (odległość = 4 lata świetlne): 0.34 mag)
- Księżyc w pełni: -12.7mag
- Najjaśniejsze flary (przelatujące satelity IRIDIUM): -8mag
- Wenus (max): -4.4mag
- Jowisz (max): -2.8mag
- Syriusz (najjaśniejsza gwiazda na niebie po Słońcu): -1.44mag
- ex Stacja kosmiczna MIR (max): -1mag
- Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (max): -0.8 mag
- Saturn (max): -0.4mag
- Gwiazda Polarna: +2.0mag
- Uran (max): +5.7mag
- Pluton: +13.8mag
- Limit ludzkiego oka (poza miastem + dobra widoczność): od +5.5 do +6.5mag
- Limit lornetki: ok. +9mag
- Teoretyczny limit mojego teleskopu: +13.5mag
- Limit potężnych teleskopów: +24mag
19.06.2001
|
|
|
|
Światłosiła
Światłosiła to stała określająca ile światła dociera do ogniska przyrządu
optycznego - teleskopu, obiektywu aparatu itp. Jest to stosunek ogniskowej do
średnicy zwierciadła lub soczewki. Im mniejsza światłosiła tym krócej wystarczy
naświetlać kliszę by uzyskać ten sam efekt przy większej światłosile. Światłosiła
obiektywu aparatu fot. to przesłona. Różnica pomiędzy przesłoną 2,8 a 4,0 jest
taka, że trzeba dla tej drugiej kliszę naświetlać dwa razy dłużej niż dla tej
pierwszej.
19.06.2001
|
|
|
|
Jaki teleskop wybrać?
Może zacznę nie od teleskopu tylko od lunety - lunety nadają się raczej dla
początkujących (te amatorskie a nie z profesjonalnych obserwatoriów), raczej do
obserwacji Księżyca i planet takich jak Jowisz czy Wenus. Lunety mają zwykle małe
średnice soczewki głównej, ponieważ są one drogie w produkcji - a co za tym idzie
nie mogą mieć zbyt długich ogniskowych - ponieważ stracą na światłosile.
Teleskopy (reflektory) podzielić można na kilka grup ze względu na system -
najpopularniejsze są:
- Teleskop Newtona - składa się on ze zwierciadła głównego i płaskiego
zwierciadła zamocowanego na szczycie, tak by światło dotarło do obiektywu
mocowanego po boku tubusa. Ze względu na krótkie ogniskowe i duże średnice
zwierciadeł teleskopy te nadają się do robienia zdjęć mgławic i galaktyk
(mają światlosiły od ok. 6 do 10)
- Teleskop Cassegraina - w takim teleskopie znajduje się zwierciadło główne z
otworem po środku i małe zwierciadło na szczycie tubusa, które kieruje światło
odbite od zw. głównego tak by przeszło ono przez otwór w zw. głównym.
Teleskopy te mają bardzo duże ogniskowe. Nadają się w szczegółności do
obserwacji planet, Księżyca i Słońca - nie uda się zrobić ładnych zdjęć
galaktyk z powodu dużego powiększenia i zbyt dużej światłosiły.
Raczej nie da się polecić jednego lub drugiego systemu - zależy to od tego co
się od takiego teleskopu wymaga. Czy ma być to teleskop do wykonywania zdjęć
obiektów mgławicowych, czy ma służyć do obserwacji i robienia zdjęć planet.
19.06.2001
|
|
|
|
Jak obserwować Międzynarodową Stację Kosmiczną?
Po pierwsze trzeba zdobyć współrzędne geograficzne miejsca obserwacji. Do potrzeb
obserwacji ISS nie muszą być bardzo dokładne - wystarczy z dokładnością do 0.5
stopnia szerokości lub długości geograficznej - stacja będzie miała drobne
opóĽnienie, lub poleci minutę przed czasem na trochę innej wysokości nad
horyzontem. Stację, podobnie jak inne satelity można zobaczyć tylko w określonych
warunkach - wieczorem lub rano - zasada jest prosta stacja musi przelatywać w
pobliżu miejsca obserwacji pogrążonego już w mroku sama będąc oświetlona przez
Słońce. Stacja świeci już wystarczająco mocno by można ją było zobaczyć o
zmierzchu (gdy ma ok. -0.5 mag lub jest jaśniejsza), w nocy przy tej jasności
jest niemożliwe przegapienie jej - jeśli znany jest mniej więcej kierunek z którego
ma nadlecieć, a leci zawsze z zachodu na wschód lub z południowego zachodu na pd.
wschód.
Teraz trzeba zdobyć odpowiednie i aktualne dane o przelotach - skorzystaj z
pomocniczej strony do Heavens-Above -
wpisz w formularz nazwę i współrzędne Twojego miasta i gotowe - otwórz za pomocą
przycisku stronę Heavens-Above z ustawionym miejscem obserwacji - wybierz link:
ISS - przewidywane przeloty na najbliższe 10 dni. Jeśli stacja będzie widoczna
to pojawi się tabela z informacjami o przelotach, stacja jest widoczna zwykle
przez okres ok. 10 dni - rano, albo wieczorem.
Jeśli stacja będzie widoczna nie korzystaj tylko z jednej tabeli przez całe 10 dni -
przyda się raz na dwa dni ściągać nową - informacje są cały czas uaktualniane -
w ciągu 10 dni orbita może ulec zmianom - może pojawić się opóĽnienie w przelocie
stacji do 5 minut, a jeśli akurat cumował wahadłowiec czy Progress - błąd może
wynieść 10 minut i więcej. Jeśli korzystasz już z aktualnej tabeli i masz dokładnie
ustawiony zegarek możesz zabrać się za obserwację - na wszelki wypadek na dwór
wyjdĽ 5 min przed przelotem - żeby czasami nie przegapić.
Jak obserwować? - obserwacja gołym okiem robi duże wrażenie - szczególnie jeśli
jest to szczęście i wcześniej odcumował czy będzie cumował wahadłowiec. Przez
lornetkę nadal będzie widać mknący na tle gwiazd punkt, ale zastosowanie teleskopu
z powiększeniem ok. 100x pozwoli nawet zobaczyć baterie słoneczne!!! - mi się raz
udało, ale na prawdę trudno jest śledzić tak szybko poruszający się obiekt - warto
najpierw poćwiczyć na samolotach, tu sprawa jest znacznie ułatwiona, bo można iść
za śladem smugi kondensacyjnej.
Oto jak wygląda tabela:
Wysokość nad horyzontem - podana w stopniach (90° - oznacza zenit),
Azymut - tu podana jest strona świata (W- zachód, E -wschód, S - południe,
N - północ), Maks. wielkość gwiazdowa - patrz opis.
http://www.heavens-above.com,
http://www.nasa.gov/audience/forstudents,
http://airandspace.si.edu/collections/,
http://www.e-aircraftsupply.com/space-education/
19.06.2001
|
|
|
|
Fotografowanie planet przy użyciu aparatu cyfrowego.
Sposób jest podobny do filmowania planet kamerą VHS tyle, że daje o wiele lepsze efekty. Trzeba się tylko trochę pomęczyć
i odpowiednio się przygotować. Co trzeba mieć i co trzeba zrobić:
1. Odpowiedni sprzęt.
- Cyfrowy aparat z optycznym zoomem (co najmniej do 100mm), powinien też mieć matrycę 2.1Mpix lub lepszą oraz powinien
być wyposażony w pilota do sterowania. Aparat powinien mieć manualne ustawienia ostrości, czułości elementu CCD i czasu
ekspozycji.
- Teleskop nadający się do obserwacji planet: duża ogniskowa (pow. 2000mm), średnica zwierciadła 120mm i więcej.
- Dobry okular achromatyczny dający ostry obraz może być i długoogniskowy (ok. 30mm) lub krótko (ok. 10mm).
- Przystawka mocująca aparat do pryzmatu na wyciągu okularowym> Oto przykład tej, z której korzystam ja:
2. Wykonywanie zdjęć.
- Ustaw ostrość teleskopu na idealną do patrzenia (dla osoby bez wady wzroku).
- Ustaw ostrość aparatu na nieskończoność i czułość ISO CCD na maksymalną.
- Zamontuj aparat w przystawce i wyceluj w obiekt potem odpowiednio ustaw zoom tak aby cel był jak najlepiej widoczny.
- Rób zdjęć ile wejdzie na kartę pamięci.
3. Image processing.
 |
Wybierz najlepsze zdjęcia i zapisz je jako BMP odpowiednio kadrując. Nazwy powinny być w takim formacie np.
jowisz00.bmp .. jowisz99.bmp
Obok przykładowe zdjęcie jowisza bez obróbki.
|
 |
Uruchom program AstroStack i obrób
bitmapy (opis jak to zrobić znajdziesz w pomocy programu), skorzystaj z dobrodziejstw UnsharpMask i Deconvolve. Zapisz obrazek wynikowy.
Obok przykład złożenia 16 zdjęć Jowisza (wykonanych w przeciągu 3 min.) w programie AstroStack, unsharp_mask: 4, deconvolve LR: 2, bias 132 122.
|
 |
Zdjęcie obok zostało sprocessowane w Iris - dość skomplikowanym programiku do obróbki, ale mającym olbrzymie możliwości.
Każde zdjęcie trzeba obrabiać inaczej - dlatego nie da się przedstawić algorytmu krok po kroku, wszystko zależy od wprawy - zachęcam do zajrzenia do manuala Irisa.
Jowisz na zdjęciu obok był poddany algorytmowi Richardson-Lucy Deconvolve (x2) oraz delikatnemu Wavelet.
|
 |
Kolejnym i ostatnim krokiem powinno być odpowiednie koloryzowanie - ważne w przypadku, gdy zdjęcie było wykonane przez okular, bo wtedy ma nienaturalne barwy. Można też skorzystać z maski
wyostrzającej i rozmycia gaussowskiego - by pozbyć się szumu. Zdjęcia powinny być przed obróbką powiększone.
|
4. Co się liczy.
- Pomimo, że pojedyncze zdjęcie nie jest najlepszej jakości, jest rozmyte, blade, ma sfałszowane kolory, jest zniekształcone
przez falowanie atmosfery da się coś z niego zrobić. Składając 5,10,50... klatek (uśredniając wynik) uzyskujemy efekt prawie
pozbawiony powyższych defektów, który po wyostrzeniu ujawni to co jest jeszcze niewidoczne.
- Obróbka to nie oszukiwanie , wszystkie obserwatoria wykonują processing zdjęć, z plamy uzyskuje się ostry obraz.
5. Uwagi.
- Czasy naświetlania dla Jowisza ok. 1/15 sek, dla Saturna: 1/10 sek - nie potrzeba mechanizmu zegarowego wystarczy
wyzwalać migawkę pilotem gdy obraz jest stabilny.
- Podczas wykonywania zdjęć Jowisza trzeba pamiętać, że planeta ta dość szybko rotuje, dlatego te kilka zdjęć potrzebnych
do złożenia trzeba wykonać jak najszybciej w ciągu 2-6 min, bo w ciągu 35 min nastąpi aż taki obrót:
- Olympus Camedia 2100 Ultra-Zoom waży ponad 500g razem z bateriami, ale nie powoduje przechyłów (przynajmniej na moim dość
masywnym teleskopie), gdyby jednak tak się działo trzebaby dociążyć odpowiednio przeciwwagę.
12.06.2002
|
|
|
